Diabetyk listopad 2015

Diabetyk listopad 2015

DRODZY CZYTELNICY!

Coraz więcej dorosłych osób z cukrzycą zwraca się do nas z pytaniami o możliwość zastosowania w ich leczeniu pompy insulinowej. Jest kojarzona głównie z dziećmi i nastolatkami, rzadko mówi się o niej w kontekście terapii osób dojrzałych. A szkoda. Dlatego postanowiliśmy przybliżyć ten temat w dziale Diabetyk poleca, zachęcając jednocześnie do konsultacji z lekarzem mającym odpowiednie doświadczenie. Jego wsparcie merytoryczne i wiedza stanowią bowiem jeden z ważniejszych filarów leczenia ciągłym wlewem podskórnym insuliny. O wielu niuansach tej terapii przeczytacie we wspomnianym artykule, ale praktyczne umiejętności lepiej rozwijać pod opieką specjalisty.

Nie potrzebujemy natomiast specjalisty do przyrządzania posiłków. Osobom, które mają szczęście i w domu gotują dla nich zawodowi kucharze, możemy tylko pozazdrościć. Pozostałym, czyli większości, polecamy tekst „Gotować, piec czy smażyć?”. Dowiecie się z niego, jaki wpływ na zdrowie i – uwaga – glikemię ma obróbka termiczna żywności, a także jakie techniki kulinarne stosować, by potrawy nie utraciły swojej wartości odżywczej i walorów smakowych.

W numerze listopadowym znajdziecie ponadto wiele innych przydatnych informacji, między innymi: jak prowadzić insulinoterapię po pobycie w szpitalu, czy (i jak) kupować leki w Internecie, by nie dać się oszukać, jak działa system odpornościowy, czym jest cukrzyca wtórna i kiedy występuje, itp.

Życzymy owocnej lektury i konstruktywnych wniosków z niej wyciąganych.

Redakcja

POCZYTALNIA

2 Przygody Psinki Inki (39)

Cukrzyca a funkcje poznawcze

3 Schorzenia związane z migracją ludzi

4 Spożycie wapnia a osteoporoza

Konferencja Hot Topics Diabetologia

5 Palacze papierosów częściej trafiają do szpitala

Zespół stresu pourazowego u kobiet a zawał serca

NIEZWYKLI ZWYKLI LUDZIE

6 Wygrał z otyłością i cukrzycą

DIABETYK POLECA

8 Pompa dla dorosłych

ROZWAŻANIA O CUKRZYCY

14 Leki inkretynowe

18 Cukrzyca wtórna

POD LUPĄ

20 Jak działa system odpornościowy?

24 Leki z sieci

ABC INSULINOTERAPII

30 Insulinoterapia po hospitalizacji

LEKARZ ODPOWIADA

32 Duża zmienność glikemii

ZDROWO ŻYWIENIOWO

34 Gotować, piec czy smażyć?

38 Przepisy kulinarne

WARTO WIEDZIEĆ

40 Z kongresu Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego

AKTYNY STYL

42 Sport tak, ryzyko nie

45 Prenumerata

46 Apteki

48 Roz(g)rywka

DIABETYK POLECA

Pompa dla dorosłych

Utarło się, że pompy insulinowe są dla dzieci. nie jest to jednak prawda – służą one wszystkim osobom z cukrzycą, niezależnie od wieku. dorośli jednak muszą za nie zapłacić pełną kwotę, a nie jest to mały wydatek.

Na podstawie efektywności programu WOŚP w 2009 roku NFZ pomyślał także o finansowaniu zakupu pomp insulinowych dla dzieci i młodzieży do 18. roku życia. W 2012 rozszerzył to wsparcie dla młodych dorosłych do 26. roku życia. Pompy mają zazwyczaj czteroletnią gwarancję producenta, w związku z czym wymienia się je w ramach programu co cztery lata. To oznacza, że jeśli ktoś otrzyma pompę, mając 17 lat, kolejną dostanie w wieku 21 lat, a potem 25. Pytanie, co będzie dalej, bo same urządzenia dla osób dorosłych z cukrzycą niestety jeszcze nie podlegają finansowemu wsparciu?

Ważna zmiana nastąpiła w 2014 r., gdy częściowej refundacji zaczęły podlegać zestawy infuzyjne także dla osób powyżej 26. roku życia (10 zestawów infuzyjnych miesięcznie z refundacją 70% kosztów, co oznacza, że zamiast rynkowej ceny 300 zł musimy zapłacić 90 zł). Miejmy nadzieję, że wkrótce refundacja rozszerzy się także o same pompy insulinowe.

ROZWAŻANIA O CUKRZYCY

Leki inkretynowe

Współczesne badania doprowadziły do wykrycia hormonu produkowanego w ścianach jelita, a nazwanego GLP-1 (z angielskiego Glucagon Like Peptide-1). Odznaczał się on ciekawymi właściwościami z punktu widzenia diabetologii. Nie tylko bowiem stymulował wydzielanie insuliny (to oczywiście prowadziło do obniżenia poziomu glukozy we krwi), ale także hamował wydzielanie glukagonu, opróżnianie żołądka oraz zmniejszał apetyt. Wszystkie te cechy teoretycznie wydają się przydatne w potencjalnym leczeniu cukrzycy. Oczywiście podjęto próby zsyntetyzowania sztucznego GLP-1. Niestety okazało się, że jego czas działania jest zbyt krótki dla zastosowania w terapii. To doprowadziło do odkrycia enzymu nazwanego DPP-4, który szybko i skutecznie rozkładał GLP-1. I wtedy wydarzyła się niezwykła rzecz – podczas badań zawartości jadu pewnej meksykańskiej jaszczurki odkryto związek zbliżony budową do GLP-1, posiadający jego właściwości stymulowania wydzielania insuliny, a jednocześnie odporny na działanie enzymu rozkładającego DPP-4. Tak powstał pierwszy lek zapoczątkowujący powstanie nowej rodziny leków przeciwcukrzycowych. Przeprowadzone badania kliniczne potwierdziły jego skuteczność – udowodniono, że obniża glikemię oraz wartość hemoglobiny glikowanej, a także redukuje masę ciała.

POD LUPĄ

Leki z sieci

Polacy coraz częściej robią zakupy przez Internet, bo tak jest wygodniej i taniej. Ale czy bezpieczniej? Warto sobie zadać to pytanie szczególnie w kontekście aptek internetowych.

Aby ustrzec się oszustwa, warto wiedzieć, że asortyment aptek internetowych nieco rożni się od tego, który możemy zastać w tradycyjnej placówce tego typu. Przez Internet nie da się kupić leków dostępnych wyłącznie na receptę. Apteki internetowe mogą prowadzić sprzedaż wysyłkową tylko leków OTC – a więc dostępnych bez recepty. W ich asortymencie znajdują się także inne produkty apteczne: suplementy diety, wyroby medyczne, kosmetyki czy środki spożywcze specjalnego przeznaczenia dietetycznego. Innymi słowy, jeśli jakaś strona internetowa oferuje preparaty dostępne z przepisu lekarza, możemy być pewni, że działa nielegalnie i najprawdopodobniej sprzedaje produkty sfałszowane. Warto o tym pamiętać szczególnie dlatego, że w Internecie roi się od sklepów, które naśladując apteki, oferują sprzedaż cudownych tabletek na raka, a niekiedy i leków dostępnych tylko na receptę (leki na potencję, niebezpieczne preparaty na odchudzanie, pigułki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne, a nawet sterydy anaboliczne).

ABC INSULINOTERAPII

Insulinoterapia po hospitalizacji

Chorzy wypisywani ze szpitala, u których zastosowano lub zintensyfikowano leczenie insuliną, powinni być poddani edukacji lub reedukacji z zakresu jej działania. Bez tej wiedzy, stosując sztywne dawki insuliny, będą leczyć się nieskutecznie. Jeśli w warunkach domowych pacjent nie wie, jak modyfikować dawki insuliny, jak liczyć zawartość węglowodanów w spożywanych posiłkach, to naraża się na hiperglikemię lub hipoglikemię.

W warunkach szpitalnych posiłki są zazwyczaj dużo mniej kaloryczne, a dawki insuliny ustalane przez lekarza lub pielęgniarkę diabetologiczną. Po powrocie do domu pojawiają się więc problemy – przygotowywane posiłki są bardziej obfite, a także bogatsze w węglowodany, wymagają więc podawania większej dawki insuliny. Jeśli pacjent nie trafi na edukację diabetologiczną, popełni wiele błędów, które mogą skończyć się przykrymi objawami.

ZDROWO ŻYWIENIOWO

Gotować, piec czy smażyć?

W zdrowej kuchni liczy się nie tylko dobór produktów wysokiej jakości, ale także sposób ich przyrządzenia. Każda forma obróbki termicznej z jednej strony w pewien sposób szkodzi, z drugiej ma swoje pozytywne strony. Skoro nie wszystko można jeść na surowo, trzeba poznać tajniki przetwarzania jedzenia.

Jeśli za długo rozgrzewamy na patelni tłuszcz lub przedłużymy proces smażenia, tłuszcz może osiągnąć punkt dymienia. Jest to najniższa temperatura, przy której ogrzewane cząsteczki zaczynają się rozpadać na glicerol i wolne kwasy tłuszczowe, a tłuszcz traci wszelkie wartości odżywcze. Dalszym etapem jest powstanie akroleiny – produktu rozpadu glicerolu – substancji silnie rakotwórczej, powodującej poważne podrażnienia błon śluzowych, oczu i górnych dróg oddechowych. Nigdy nie pochylajmy się nad dymiącym tłuszczem, ponieważ akroleina ulatnia się właśnie z dymem! Jeszcze dłużej smażone mięso może nam się nawet zapalić, gdyż zostanie przekroczona temperatura zapłonu tłuszczu. Produkt nabierze smaku spalenizny i stanie się naprawdę szkodliwy dla zdrowia. Takie jedzenie nadaje się już tylko do wyrzucenia…