DIABETYK sierpień 2012
Diabetyk poleca
Opieka diabetologiczna: dlaczego jest źle, choć powinno być dobrze?
Cukrzyca jest chorobą przewlekłą i przez wiele lat – a dobrze leczona także przez wiele dziesięcioleci – nie wymaga nagłych jednorazowych, spektakularnych interwencji. Powodujeto, że decydenci, nastawieni na szybki efekt, nie widzą politycznych uzasadnień dla finansowania i popierania lecznictwa diabetologicznego. Trudno jest ich przekonać, że dobrze i nowocześnie leczona cukrzyca jest rozwiązaniem 8-krotnie tańszym niż leczenie jej powikłań. Problem w tym, że efekty takiego racjonalnego postępowania w postaci poprawy wskaźników zdrowotności i oszczędności finansowych pojawiają się za wiele lat, w takiej odległości czasowej, do jakiej nie sięgają pracujący kadencyjnie decydenci i administratorzy lecznictwa. Stąd niezrozumienie choroby i jej lekceważenie. Miarą tego lekceważenia jest dość żałosna próba stworzenia Narodowego Programu Prewencji i Leczenia Cukrzycy, na którego finansowanie w pierwszym roku przeznaczono 500 tys. zł., a w drugim 380 tys. zł., aby go w końcu zlikwidować. Było to 15 do 20 razy mniej niż otrzymywały trwające wiele lat programy innych dziedzin medycyny. A przecież taki program miał dać wnioski dotyczące jakości leczenia, rozłożenia kadr, zapotrzebowania na specjalistów, nie mówiąc o wdrożeniu prewencji cukrzycy. Skończyło się na pilotażowym rejestrze chorych, który przeprowadzony do końca, dałby nieocenione informacje organizacyjne. Ciągle obiecywana jest reaktywacja tego programu, ale w chwili obecnej nie widać zainteresowania decydentów tym problemem.
Pod lupą
Apteczne must-know
Prawo daje farmaceutom możliwość wydania produktu leczniczego bez recepty w szczególnych przypadkach. W sytuacjach „nagłego zagrożenia życia lub zdrowia” aptekarz ma prawo wydać pacjentowi najmniejsze opakowanie potrzebnego mu leku. Służy temu recepta farmaceutyczna, którą może wystawić magister farmacji, umieszczając na niej dane pacjenta, nazwę preparatu oraz informację o przyczynie jego wydania. Co oznacza „nagłe zagrożenie życia lub zdrowia”? Interpretacje tego zapisu ustawy są różne. Jeśli pacjentowi skończył się lek na nadciśnienie lub przeciwcukrzycowy, może to stanowić zagrożenie jego życia lub zdrowia – w takich sytuacjach pacjent może prosić farmaceutę o wystawienie recepty farmaceutycznej. Trudno jednak to samo powiedzieć o antybiotyku, którym pacjent chce się leczyć na własną rękę czy maści sterydowej poleconej przez sąsiadkę. Na receptę farmaceutyczną pacjent nie otrzyma też leków psychotropowych i bardzo silnie działających. Należy też pamiętać, że na wszystkie wydawane w ten sposób leki obowiązuje odpłatność 100% – na receptę farmaceutyczną nie przysługuje zniżka.
Pod lupą
Co kryje się w produktach light?
Wprowadzenie do jadłospisu produktów light nie jest najlepszym pomysłem na utrzymanie prawidłowych glikemii i uzyskanie właściwej masy ciała. Etykietka „light” bywa zwodnicza i zachęca do używania produktów, które same w sobie nie gwarantują niestety osiągnięcia wymarzonej sylwetki i wyrównania cukrzycy. Co zatem kryje się w produktach, których lekkość bywa tak bardzo złudna?
(…) Wśród osób dążących do redukcji nadmiernej masy ciała często rodzi się potrzeba stosowania jakichś cudownych produktów, które tę walkę ułatwią. Zwykle kierują one uwagę na produkty „light” i „fit”, których wytwórcy obiecują lekkość i szczupłą sylwetkę. W trakcie procesu produkcyjnego produktów light zostaje w różnym stopniu obniżona zawartość tłuszczu, a cukier zazwyczaj zastępuje się sztucznymi środkami słodzącymi. Te modyfikacje wydają się proste, ale tylko w teorii.
Czy są to więc produkty, które można polecać i powszechnie stosować?
ABC insulinoterapii
Aktywnie i bezpiecznie z insuliną
Przed planowanym długim (powyżej dwóch godzin) i intensywnym wysiłkiem zmniejsz dawkę insuliny, której działanie przypada na czas aktywności. Insuliny nie może być również za mało w organizmie – nadmierne zmniejszanie dawki przed wysiłkiem przy jednoczesnym spożyciu dużych ilości węglowodanów to dość częsty błąd. Po wysiłku trwającym kilka godzin w ciągu dnia najczęściej trzeba zmniejszyć dawkę insuliny długo działającej, którą zwykle wstrzykuje się na noc. Obecnie refundowane już analogi insuliny długo działającej mają bezszczytowy profil działania, co dodatkowo wpływa na bezpieczeństwo terapii – możliwe jest uniknięcie nocnej hipoglikemii.
W trakcie wysiłku pracujące mięśnie zużywają zmagazynowaną glukozę, ale insulina znajduje się na stałym poziomie. W sytuacji zachwiania równowagi między ilością glukozy a poziomem insuliny może dojść do hipoglikemii. Zatem odpowiednia ilość pożywienia jest niezbędna, aby kontynuować wysiłek fizyczny.
Warto wiedzieć
Pułapki lekowej reklamy
Działania niepożądane mogą być związane z nieświadomym przedawkowaniem przy stosowaniu dwóch lub więcej preparatów, zwłaszcza preparatów złożonych. Z darza się bowiem, że znane z reklam leki różniące się nazwą handlową posiadają taki sam skład. W konsekwencjiprzyjmujemy kilkukrotnie większą ilość substancji czynnej niż zalecana dawka dobowa. Sytuacja taka może się zdarzyć podczas leczenia bólu, przeziębienia i gorączki. Nie powinno łączyć się różnych substancji, wykazujących ten sam mechanizm działania (jak aspiryna i ibuprofen), gdyż ich łączne przyjmowanie nasila tylko działania niepożądane, nie zwiększając siły działania. Błędem, często popełnianym podczas samoleczenia przeziębienia, jest także stosowanie substancji o działaniu przeciwstawnym, przykładowo syropu wykrztuśnego i leku złożonego z substancją przeciwkaszlową.
W numerze sierpniowym 2012 r.:
FELIETON
2 Pareto, czyli para w gwizdek
PERSPEKTYWY I ZBLIŻENIA
3 Ogólnopolski Dzień Diabetyka
Zatrzymać cukrzycę
POCZYTALNIA
4 PsInka Inka zostaje diabdogiem
Niewydolność krążenia wśród diabetyków
Szwajcarski diabetyk
5 Otyłość leczona chirurgicznie
6 Muzyka łagodzi obyczaje
Dlaczego źle śpimy?
NIEZWYKLI ZWYKLI LUDZIE
7 Spotkanie z panią prezydentową
8 Diabetyk na służbie
DIABETYK POLECA
10 Opieka diabetologiczna: dlaczego jest źle, choć powinno być dobrze?
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
14 Komputer przyjazny diabetykowi
POD LUPĄ
16 Apteczne must-know
18 Co kryje się w produktach light?
LEKARZ ODPOWIADA
22 Astma i cukrzyca
24 Wakacyjna samokontrola cz. 2
ABC INSULINOTERAPII
26 Aktywnie i bezpiecznie z insuliną
ZDROWO ŻYWIENIOWO
30 Dieta śródziemnomorska a wysoki poziom cholesterolu
34 Mięso drobiowe
36 Przepisy kulinarne
WARTO WIEDZIEĆ
38 Nowości ze świata diabetologii
40 Pułapki lekowej reklamy
ZADBAJ O SIEBIE
42 W młodej skórze młody duch
45 Prenumerata
46 Apteki
48 Roz(g)rywka