Obchody Światowego Dnia Cukrzycy w Tarnogrodzie

Obchody Światowego Dnia Cukrzycy w Tarnogrodzie

Diabetycy z Tarnogrodu dnia 15 listopada 2012r zorganizowali jak co roku obchody Światowego Dnia Cukrzycy. Tegoroczne obchody odbyły się pod hasłem, „ CUKRZYCA: CHROŃMY NASZĄ PRZYSZŁOŚĆ”. Obchody rozpoczęły się Mszą Św. w Kościele Parafialnym w Tarnogrodzie o zdrowie i błogosławieństwo boże dla mieszkańców i przybyłych gości., msze odprawił i homilię wygłosił Ks dziekan Jerzy Tworek.
Na spotkanie przybyli Prezes Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków Łukasz Walczyński, V-ce prezes Paweł Flegier, Kierownik Delegatury Urzędu Wojewódzkiego w Zamościu Jacek Grabek, Burmistrz Tarnogrodu Eugeniusz Stróż, Dyr Publicznego Gimnazjum w Tarnogrodzie Janusz Skubisz, Dyr Tarnogrodzkiego Ośrodka Kultury Renata Ćwik, Ks Dziekan Jerzy Tworek który odprawiał mszę i głosił homilię, Kierownik Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Przychodnia Lekarska w Tarnogrodzie Dr Roman Cichocki, lek med z tej przychodni Jolanta Mazurek , personel medyczny z tej przychodni pielęgniarki Bogusława Mazurek, Regina Kowalczyk, Elżbieta Zań , Urszula Tkaczyk – Hułas, delegacja diabetyków z Kraśnika z prezesem Marią Kołtun na czele , prezes diabetyków z Parczewa Teresa Bronikowska, delegacja diabetyków z Biłgoraja z Haliną Bulicz na czele.

Po Mszy Św. dalsza część obchodów odbyła się w Tarnogrodzkim Ośrodku Kultury gdzie każdy mógł bezpłatnie sobie wykonać badania oraz dokonać degustacji oleju ekologicznego lnianego i rzepakowego przygotowaną przez firmę „ Barwy Zdrowia” Państwa Obszańskich z Tarnogrodu.

Na spotkaniu dr Roman Cichocki przedstawił zebranym wykład na temat” Przewlekłych powikłań cukrzycy” dotyczący retinopatii, nefropatii i neuropatii oraz jak im zapobiegać.
Wykład przygotowany był przez Porozumienie Zielonogórskie dla  Lekarzy prowadzących Szkołę o Cukrzycy.

O to jego treść

Na świecie statystycznie

  • co 7 sekund umiera człowiek z powodu powikłań cukrzycy
  • co 19 minut ma miejsce amputacja z powodu powikłań cukrzycy
  • co 1,5 godziny ktoś traci wzrok z powodu powikłań cukrzycy
  • co 4 godziny kolejny pacjent rozpoczyna dializoterapię z powodu powikłań cukrzycy…

Powikłania przewlekłe rozwijają się powoli i podstępnie u osób z wysokimi poziomami cukru, doprowadzając po latach do nieodwracalnych uszkodzeń. Ważne jest prawidłowe leczenie cukrzycy od samego jej początku.

O dobrej kontroli cukrzycy świadczy:

  • glukoza na czczo 70-110mg/dl ( 3,9-6,1 mmol/l),
  • glukoza w 2 godziny po posiłku 70-140 mg/dl (3,9-7,8 mmol/l),
  • wartość hemoglobiny glikowanej (HbA1c) poniżej 7,0%
  • ciśnienie tętnicze poniżej 140/90mmHg.

Każde odstępstwo od tych zaleceń zwiększa ryzyko rozwoju przewlekłych powikłań. Wg raportu przygotowanego pod patronatem Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w roku 2010 tylko 26% osób z cukrzycą typu 2 i niespełna 6% osób z cukrzycą typu 1 osiąga zalecane poziomy HbA1c . Pozostali są w grupie wysokiego ryzyka rozwoju przewlekłych powikłań. Następstwem złej kontroli cukrzycy są olbrzymie koszty leczenia powikłań, które stanowią około 90% całkowitych środków finansowych ponoszonych na leczenie cukrzycy. Utrata wzroku, amputacja nóg, czy niewydolność nerek z konieczną dializoterapią to prawdziwa tragedia dla chorego i jego najbliższych. Cukrzyca typu 2 nadal rozpoznawana jest zbyt późno. Często już w chwili rozpoznania występują jej przewlekłe powikłania. Konieczne jest więc przeprowadzenie na samym początku dokładnego badania okulistycznego, sprawdzenie czynności nerek oraz ocena zaburzeń czucia zwłaszcza w obrębie kończy dolnych.

Retinopatia cukrzycowa- to choroba oczu wywołana długotrwałą cukrzycą. Początkowo zagraża utratą dobrego widzenia a później całkowitą utratą wzroku. Po 10-15 latach trwania cukrzycy retinopatia jest stwierdzana u 50% chorych a po 25 latach u ponad 80% chorych. Zmiany w siatkówce oka polegają na poszerzeniu żył, uszkodzeniu drobnych naczyń- włośniczek, tworzeniu mikrotętniaków, wybroczyn i powstawaniu nowych słabych tętniczek, które często pękają dając groźne dla wzroku wylewy krwi. Początkowe fazy retinopatii można zatrzymać poprzez dobrą kontrolę cukrzycy. Najbardziej zaawansowaną, a tym samym najniebezpieczniejszą formą zmian na dnie oka jest retinopatia proliferacyjna. Makulopatia to uszkodzenie niewielkiego obszaru siatkówki tzw. plamki żółtej, powodujące duże zaburzenia widzenia. Makulopatia podobnie jak retinopatia proliferacyjna, wymaga pilnej laseroterapii. W diagnostyce retinopatii najważniejsze jest badanie dna oka. Badanie to okulista może prawidłowo wykonać tylko po rozszerzeniu źrenicy przy użyciu kropli do oczu (po badaniu występuje przejściowe, trwające około 3 godzin, pogorszenie widzenia). Ocena dna oka zalecana jest nie rzadziej niż 1 raz w roku.
Wizytę u okulisty należy zaplanować odpowiednio wcześniej (nie jest wymagane skierowanie). W leczeniu retinopatii cukrzycowej podstawą jest jak najlepsze wyrównanie cukrzycy. Wspomagająco można pobierać leki poprawiające przepływ w naczyniach włosowatych siatkówki. Fotokoagulacja siatkówki, znana jest bardziej jako laseroterapia, zmniejsza ryzyko utraty wzroku, jednak nie może poprawić widzenia, jeśli doszło już do uszkodzenia wzroku. Zaawansowana retinopatia może prowadzić do masywnych wylewów krwi do gałki ocznej i utraty wzroku.

Nefropatia cukrzycowa-czyli cukrzycowa choroba nerek to zmiany w czynności i budowie nerek wywołane przez wysokie poziomy cukru we krwi. Z różnym nasileniem występuje u wszystkich chorych na cukrzycę. U około 70% chorych przebiega w sposób utajony. U 30% chorych ujawnia się jednak bardzo szybko, niekiedy w krótkim czasie po rozpoznaniu cukrzycy typu 2. Zazwyczaj jednak nefropatia cukrzycowa przebiega bezobjawowo aż do stadium znacznego zaawansowania. Pojawiają się wówczas obrzęki, duszność, wzrasta ciśnienie tętniczego, w badaniach krwi stwierdza się niedokrwistość. Podstawą rozpoznania wczesnej nefropatii jest badanie ogólne moczu, a przy braku białka w moczu przeprowadza się 12 lub 24-godzinną zbiórkę moczu, w którym stwierdza się brak lub obecność niewielkiej ilości albumin (białko). W takiej sytuacji mówi się o mikroalbuminurii (30 – 300 mg/dobę) Oznaczanie tzw. mikroalbuminurii pozwala na wczesne rozpoznanie zaburzeń czynności nerek, a tym samym na zastosowanie odpowiedniego leczenia zapobiegającego rozwojowi dalszych zmian . Pomimo, że postęp wiedzy medycznej umożliwia skutecznie kontrolować cukrzycę to jednak cukrzyca jest nadal bardzo częstą przyczyną schyłkowej niewydolności nerek. Konieczne jest wówczas leczenie nerkozastępcze. Przez leczenie nerkozastępcze rozumie się stosowanie dializy
otrzewnowej lub dializoterapii przy użyciu tzw. sztucznej nerki. Skrajna postać niewydolności nerek jest też wskazaniem do przeszczepienia nerki. „Leczenie przewlekłych powikłań” polega przede wszystkim na zapobieganiu ich powstawania… czyli na wczesnym wykrywaniu cukrzycy i bardzo dobrym jej leczeniu od samego początku.

Neuropatia cukrzycowa – to uszkodzenie obwodowego układu nerwowego (włókien nerwowych) spowodowane cukrzycą. Na podstawie badań epidemiologicznych można stwierdzić, że jest to najczęstsze powikłanie cukrzycy. Bardzo często jednak sami pacjenci nie zdają sobie sprawy z istnienia tego powikłania. W organizmie człowieka występują różnego rodzaju włókna nerwowe. Część z nich to tzw. włókna czuciowe, które przewodzą impuls nerwowy z receptora odbierającego bodziec nerwowy (np. dotyk, ból, temperaturę, wibrację) do centralnego układu nerwowego, inne to włókna motoryczne, które przewodzą impuls nerwowy z centralnego układu nerwowego do mięśni (efektem dotarcia takiego impulsu jest skurcz mięśnia) i wreszcie kolejne to włókna tzw. autonomicznego układu nerwowego, który reguluje czynność różnych układów i narządów organizmu człowieka niezależnie od woli. Przewlekle niewyrównana metabolicznie cukrzyca może doprowadzić do uszkodzenia różnorodnych włókien nerwowych. Objawy będące jego następstwem zależeć będą od rodzaju włókien, które uległy uszkodzeniu. Jeśli do patologii dojdzie głw. we włóknach przewodzących bodźce czuciowe, to wówczas będziemy mieli do czynienia z tzw. neuropatią czuciową (np. w zakresie czucia bólu, czucia dotyku, wibracji, lub czucia temperatury). Ponieważ do patologii dochodzi przede wszystkim w najdłuższych włóknach nerwowych, to najszybciej objawy zaburzeń czucia rozwiną się na stopie (dochodzą do niej włókna nerwu kulszowego, który jest najdłuższym nerwem w organizmie człowieka). Jeśli natomiast uszkodzeniu ulegną włókna motoryczne, dojdzie znowu na stopie do przewagi mięśni zginaczy nad prostownikami, czego efektem będzie młoteczkowane ustawienie palców stóp. Z kolei neuropatia układu autonomicznego może doprowadzić do bardzo różnorodnych objawów w zależności od narządów/układów do których dochodzą autonomiczne włókna nerwowe. Układami najczęściej narażonymi na nieprawidłowe funkcjonowanie autonomicznego systemu nerwowego są: układ krążenia, układ pokarmowy, układ moczowo-płciowy. Objawami neuropatii autonomicznej układu sercowo-naczyniowego są m.in.: spoczynkowa tachykardia (szybka praca serca), hipotonia ortostatyczna (skłonność do zmniejszenia ciśnienia tętniczego i zasłabnięć w momencie szybkiej pionizacji ciała), bezbólowe niedokrwienia mięśnia sercowego (tzw. bezbólowe, „przechodzone” zawały mięśnia sercowego). Objawami neuropatii autonomicznej układu pokarmowego mogą być: nudności, refluks żołądkowo-przełykowy, tendencja do biegunek. Natomiast objawami autonomicznej neuropatii układu moczowo-płciowego będą: zaburzenia oddawania moczu związane z zaleganiem moczu w pęcherzu moczowym (tzw. pęcherz neurogenny), zaburzenia funkcji seksualnych objawiające się u mężczyzn przede wszystkim zaburzeniem erekcji. Objawami neuropatii układu autonomicznego jest również tendencja do wysuszania skóry będąca następstwem nieprawidłowej regulacji funkcji gruczołów potowych. Stąd pacjenci z zespołem neuropatycznej stopy cukrzycowej zwykle skarżą się na obecność bardzo suchej skóry na stopie. Innym trudnym do leczenia dla lekarzy i uciążliwym dla pacjentów następstwem neuropatii jest tzw. postać bólowa neuropatii cukrzycowej. Objawia się ona silnymi  dolegliwościami stóp i podudzi o charakterze pieczenia, palenia, mrowienia, które pojawiają się i nasilają w godzinach wieczornych, utrudniając zasypianie lub wybudzając chorego po zaśnięciu. Dolegliwości te często nie reagują na stosowane powszechnie środki przeciwbólowe.Leczenie neuropatii cukrzycowej jest z reguły kosztowne i długotrwałe i często nie przynosi oczekiwanych
efektów. Podkreśla się jednak, że bardzo istotnym elementem leczenia jest poprawa metabolicznego wyrównania cukrzycy. Może ona w perspektywie kilku miesięcy pozwolić na zmniejszenie dolegliwości związanych z neuropatią cukrzycową.

Zespół stopy cukrzycowej: to infekcja, owrzodzenie i/lub destrukcja tkanek głębokich w połączeniu z zaburzeniami neurologicznymi oraz chorobami naczyń obwodowych w różnym stopniu zaawansowania w kończynach dolnych poniżej kostki u pacjentów z cukrzycą.

Przyczyny: głównymi czynnikami ryzyka pojawienia się owrzodzenia na stopie jest angiopatia cukrzycowa (czyli miażdżyca naczyń) dotycząca tętnic kończyn dolnych oraz
neuropatia cukrzycowa (a w szczególnym stopniu neuropatia czuciowa).

Stopa angiopatyczna: Objawami miażdżycy naczyń kończyn dolnych, której konsekwencją jest niedokrwienie kończyn są dolegliwości bólowe podudzi pojawiające się w trakcie chodzenia a ustępujące po chwili odpoczynku (czyli tzw. chromanie przestankowe), a także chłodne, często sine stopy i wreszcie pojawiająca się sucha, czarna martwica palców lub okolicy pięty. W tym zaawansowanym stanie niedokrwienia pacjenci skarżą się na silne dolegliwości bólowe stóp w godzinach nocnych. Dolegliwości te zmniejszają się po opuszczeniu nóg. Chory z niedokrwieniem wymaga szybkiej diagnostyki naczyniowej (głw. angiologa lub chirurga naczyniowego). W przypadku obecności martwicy diagnostyka ta powinna być wykonana w trybie pilnym. Jej celem ma być szybkie zakwalifikowanie chorego do leczenia inwazyjnego naczyń tzn. do wykonania angioplastyki z założeniem stentu zapobiegającego zamykaniu się naczynia, lub do wykonania
pomostu omijającego miejsce zwężenia, czyli tzw. bypassu. Bez poprawy ukrwienia stopy nie jest możliwe zagojenie rany, która powstała na tle niedokrwienia. Jak zapobiegać powstawaniu zespołu stopy cukrzycowej angiopatycznej? Ponieważ do rozwoju miażdżycy naczyń prowadzą takie schorzenia i czynniki jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, palenie papierosów należy w odpowiedni sposób leczyć te schorzenia, a także unikać czynników środowiskowych (w tym przypadku palenia papierosów). Istotną kwestią jest również odpowiednia aktywność fizyczna, będąca czynnikiem poprawiającym ukrwienie kończyn dolnych.

Stopa neuropatyczna: Charakterystyczną cechą zespołu stopy cukrzycowej neuropatycznej są owrzodzenia otoczone suchą hiperkeratotyczną, modzelowatą tkanką. Lokalizują się one głównie na części podeszwowej przodostopia, na palcach i nieco rzadziej na piętach. Podstawowymi elementami leczenia owrzodzeń neuropatycznych jest odciążanie miejsca owrzodzenia, regularne (co 3-4 tygodnie) wycinanie modzelowatych tkanek z brzegów owrzodzenie oraz codzienna zmiana opatrunku. Jeśli jeden z tychże warunków nie zostanie spełniony – rana nie ulegnie wygojeniu. Tzw. inteligentne, nowoczesne i zarazem kosztowne opatrunki zmieniane co kilka dni nie znajdują w takich sytuacjach efektywnego zastosowania. Pewną odmianą stopy neuropatycznej jest Neuroosteoartropatia Charcota (tzw. stopa Charcota). Polega ona na uszkodzeniu kości, stawów i całego aparatu więzadłowego, prowadzącym do zniszczenia struktury kostnostawowej stopy. Podstawowym objawem tzw. ostrej fazy artropatii Charcota jest obrzęk, zaczerwienienie i ucieplenia stopy (czasem również podudzia). Objawy te mogą przypominać infekcję lub zakrzepowe zapalenie żył. Jednak po wykluczeniu tych 2 schorzeń, należy podejrzewać artropatię
Charcota, która wymaga kilkutygodniowego całkowitego odciążenia stopy. W przeciwnym razie dojdzie do zniszczenia kości i stawów części stopy. Niestety ostra faza artropatii Charcota najczęściej jest nierozpoznawana. W konsekwencji rozpoznanie to stawiane jest dopiero wówczas, gdy dojdzie już do zniszczenia kości. Jak zapobiegać powstawaniu zespołu stopy cukrzycowej neuropatycznej? Podobnie, jak we wszystkich odległych powikłaniach, istotną rolę odgrywa właściwe leczenie cukrzycy od momentu rozpoznania. W przypadku stopy neuropatycznej, a więc stopy, w której mamy bardzo często zaburzenia czucia bólu, czucia temperatury i dotyku istotną rolę odgrywa właściwa higiena stóp i paznokci, a także dobór odpowiedniego obuwia. Sytuacją szczególną i zarazem pilną dotyczącą zespołu stopy cukrzycowej jest infekcja. Podstawowym jej objawem
w obrębie stopy jest obrzęk i zaczerwienienie części lub całej stopy. Towarzyszą temu stanowi również objawy ogólne, takie jak wysoka temperatura ciała, często poprzedzona dreszczami oraz wysokie wartości glikemii. Pacjent taki wymaga pilnej konsultacji lekarskiej i rozpoczęcia leczenia antybiotykiem. Często konieczne jest również chirurgiczne nacięcie i zdrenowanie stopy, a także hospitalizacja.
Właściwa higiena stóp:

  • regularne codzienne oglądanie stóp (także przy pomocy lusterka) – aby nie przeoczyć bezbolesnych (z powodu neuropatii czuciowej) urazów
  • mycie stóp w letniej wodzie (zaburzenia czucia temperatury mogą sprawić, że pacjent nie odczuje wysokiej temperatury wody i spowoduje oparzenie stopy)
  • po każdym myciu należy bardzo dokładnie osuszyć stopy, szczególnie w przestrzeniach między palcami (także po kremowaniu stóp nie należy pozostawiać niewchłoniętego kremu w przestrzeniach pomiędzy palcami)
  •  modzele obecne na stopach należy delikatnie ścierać 2-3 razy w tygodniu tarką kosmetyczną (ale nie metalową i nie pumeksem), najlepiej „na sucho” przed umyciem stóp
  •  na suchą skórę stóp należy stosować przynajmniej 2 razy dziennie kremy ze zwiększoną zawartością mocznika (od 10% do 30%; do nabycia w aptekach)

Właściwa higiena paznokci:

  •   paznokci nie należy obcinać nożyczkami, lecz spiłowywać je pilniczkiem (pacjenci często w trakcie samodzielnego obcinania paznokci ścinają także opuszki palców doprowadzając do świeżych ran i infekcji)
  •  nie należy skracać paznokci zbyt mocno (nadmierne skracanie paznokci zwiększa ryzyko ich wrastania i potencjalnych urazów)
  •   w przypadku wrastającego paznokcia zastosuj tampon (wąski pasek gazika) zamoczony w wodzie utlenionej lub octenidynie wsuwając go ostrożnie pod zmieniony zapalnie fragment paznokcia; dalszym etapem postępowania może być założenie specjalistycznej klamry na paznokieć w gabinecie kosmetycznym

Dobór odpowiedniego obuwia:

  •  obuwie powinno być kupowane w godzinach popołudniowych, a więc wówczas, gdy stopa jest bardziej obrzęknięta (zmniejszy to ryzyko kupienia zbyt ciasnego obuwia)
  •  buty powinny być wygodne, z szerokim przodem
  •  nowe buty powinny być stopniowo rozchodzone tak, aby stopa przyzwyczaiła się do nowego obuwia, a także by obuwie ukształtowało się odpowiednio do stopy, warto więc na początku chodzić w nowym obuwiu w domu – w pierwszym dniu pół godziny, a następnych wydłużać czas chodzenia (życie codzienne pokazuje, że wielogodzinne chodzenie w nowym obuwiu jest bardzo często przyczyną otarć, a następnie infekcji na stopach)
  • przed założeniem obuwia należy sprawdzić, czy nie ma w nim ciała obcego np., kamyczka (neuropatia cukrzycowa powoduje, że chory nie odczuwa uwierania przez takie ciało obce, co może być przyczyną świeżej rany i infekcji)
  • nie należy zakładać obuwia na gołe stopy, należy natomiast stosować skarpety bawełniane
  •  nie należy chodzić boso

Czego nie powinno się robić:

  • nie należy ogrzewać stóp termoforem lub poduszką elektryczną (z powodu zaburzeń czucia temperatury można spowodować oparzenie)
  •  nie należy myć nóg w gorącej wodzie
  •  nie należy używać środków chemicznych np. plastrów na odciski
  •  nie należy przyklejać plastrów na skórę
  •  nie należy moczyć stóp w szarym mydle
  •  nie wolno chodzić na boso

Głos z zaproszonych gości zabrali: Burmistrz Tarnogrodu Eugeniusz Stróż, Kierownik Delegatury Urzędu Wojewódzkiego w Zamościu Jacek Grabek, Prezes Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków w Lublinie Łukasz Walczyński.

Młodzież z Publicznego Gimnazjum w Tarnogrodzie pod kierownictwem nauczycieli Pań Wioletty Książek i Moniki Komosa przedstawiła spektakl pt” Nic nad zdrowie”.

Na zakończenie zasłużeni otrzymali odznaczenia, dyplomy i podziękowania. Z rąk prezesa i V-ce prezesa Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków

Srebrne Odznaki Zasłużony dla Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków” otrzymały:

  • Dr Jolanta Mazurek,
  • dr Grażyna Klenk – Jarząbek,
  • dyr Tarnogrodzkiego Ośrodka Kultury Renata Ćwik,
  • pielęgniarka Pani Bogusława Mazurek.

Dyplomy z Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków otrzymali

  • Publiczne Gimnazjum w Tarnogrodzie,
  • Ks Dziekan Jerzy Tworek,
  • Nadleśnictwo Józefów,
  • pielęgniarka Pani Urszula Tkaczyk – Hułas.

Dyplomy z podziękowaniami wręczał Kierownik Delegatury Urzędu Wojewódzkiego w Zamościu Jacek Grabek. Kwiaty dla odznaczonych oraz kosz ze słodyczami dla młodzieży z gimnazjum przygotował i wręczył dr Roman Cichocki.

Spotkanie odbyło się pod patronatem Burmistrza Tarnogrodu Pana Eugeniusz Struża oraz prezesa Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków w Bydgoszczy Pana Andrzeja Baumana, patronat medialny sprawował portal internetowy bilgoraj.com.pl pod kierownictwem red Tomasza Ferensa.

Na zakończenie prezes Władysław Chodkiewicz który prowadził całe spotkanie podziękował Burmistrzowi Tarnogrodu, dyrekcji i nauczycielom z Publicznego Gimnazjum w Tarnogrodzie,
Kierownikowi NZOZ Przychodnia Lekarska w Tarnogrodzie Romanowi Cichockiemu, lekarzom personelowi medycznemu z tej przychodni Ks Dziekanowi Jerzemu Tworkowi oraz księżom z parafii które znajdują się na terenie Miasta i Gminy Tarnogród oraz wszystkim tym których nie wymienił a przyczynili się do organizacji dzisiejszego spotkania jak i innych spotkań organizowanych w ciągu roku przez diabetyków z Tarnogrodu.

Następne obchody Światowego Dnia Cukrzycy połączone z 10 rocznicą powstania koła odbędą się 14 listopada 2013r.

Foto: (Władysław Chodkiewicz PSD Tarnogród oraz Tomasz Ferens bilgoraj.com.pl).