Otyłość a cukrzyca

Otyłość a cukrzyca
Współzależność pomiędzy otyłością i cukrzycą jest powszechnie znana. Nadal nie znaleziono jednak odpowiedzi na wiele podstawowych pytań. Nie wiemy na przykład dlaczego nie wszyscy otyli zapadają na cukrzycę typu 2.Pomimo tych zastrzeżeń coraz powszechniej używa się terminu diabesitas od diabetes czyli cukrzyca i obesitas -otyłość w celu podkreślenia związku między tymi zespołami chorobowymi.

Wydaje się że u osób otyłych podstawową rolę w rozwoju cukrzycy odgrywa insulinooporność tz. zmniejszona wrażliwość tkanek i narządów na insulinę. Do insulinooporności doprowadza głównie nieprawidłowy metabolizm wolnych kwasów tłuszczowych. Adipocyty trzewne charakteryzują się nadmierną aktywnością lipolityczną,która oporna jest na antylipolityczne działanie insuliny. Insulinooporność wywołana przez wolne kwasy tłuszczowe poprzedza wystąpienie cukrzycy typu 2Fizjologicznie efektem działania insuliny jest obniżenie poziomu glukozy w osoczu krwi. W przypadku insulinooporności dochodzi do zaburzeń metabolicznych w tym zwiększenia produkcji glukozy przez wątrobą(glukoneogeneza),zmniejszony wychwyt glukozy przez mięśnie szkieletowe,zwiększona aktywność lipolityczna tkanki tłuszczowej,zaburzenia lipidowe oraz przyspieszenie aterogenezy. Następstwem insulinooporności jest wzrost poziomu glikemii,stan przedcukrzycowy oraz cukrzyca typ2. Insulinooporność wpływa nie tylko niekorzystnie na metabolizm lipidów,generuje wzrost poziomu w surowicy krwi cząsteczek o niskiej gęstości LDL,powoduje również wzrost trójglicerydów oraz obniżenie frakcji HDL.

Otyłość jest patologicznym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia. Za otyłość uważa się stan w którym tłuszcz stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzny i 25 % masy ciała u kobiety. Nie tylko ilość ale i rozmieszczenie tkanki tłuszczowej ma znaczenie. Zgromadzenie tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej nazywamy otyłością brzuszną,ma większe znaczenie patologiczne niż równomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w całym organizmie,bądź podskórne jej nagromadzenie. Stwierdzono że otyłość brzuszna przyczynia się do większej zapadalności na schorzenia metaboliczne w tym również cukrzycę jak również schorzenia układu krążenia,obturacyjny bezdech senny. W praktyce stosujemy następujące metody oceny tkanki tłuszczowej.

Pomiar masy ciała(waga ciała i obliczenie wskaźnika BMI) lub WHR  oraz pomiar grubości fałdu skóry. Dla osób dorosłych BMI odzwierciedla zawartość tk. tłuszczowej w organizmie.

wartości prawidłowe  19-25
nadwaga                25-30
otyłość    >          30
skrajna otyłość   >  40.

najczęstszą przyczyną otyłości jest przekarmianie(zbyt duża wartość energetyczna pokarmów w stosunku do zapotrzebowania organizmu)

Jak praktycznie obliczyć BMI(Body max index),jest to wskaźnik masy ciała charakteryzuje relacje pomiędzy masą ciała a wzrostem. Obliczając wskaźnik BMI możemy określić ilość tk. tłuszczowej w organizmie. Wskaźnik ten dobrze koreluje z masą tk. tłuszczowej oraz umożliwia oceną narażenia na wiele schorzeń Wskaźnik masy ciała obliczamy według wzoru.

masa ciała (kg)

BMI————————-

wzrost 2(m2)
Obwód pasa stanowi także stanowi cenny wskaźnik stanu zdrowia. Badanie przeprowadzone w ostatnich latach w grupie kilkunastu tysięcy dorosłych osób wykazały że wysokie ciśnienie tętnicze krwi,zaburzenia oddychania,wysoki poziom cholesterolu i cukrzyca występują częściej  u mężczyzn  z obwodem pasa powyżej 102cm i u kobiet z obwodem pasa powyżej 88cm.Mężczyźni z  obwodem talii powyżej 102 cm  bardziej narażeni są występowanie cukrzycy niż mężczyźni z obwodem pasa 94.Również kobiety z obwodem pasa powyżej 88cm są 3,8 raza bardziej narażone na  występowanie cukrzycy typu 2.

Rozróżniamy kilka typów otyłości. Otyłość typu “gruszka;,(udowopośladkowa),występuje częściej u kobiet. Otyłość typu jabłko(otyłość brzuszna visceralna)-tkana tłuszczowa zlokalizowana jest głównie wewnątrz jamy brzusznej. W otyłości typu jabłko występuje większe ryzyko chorób towarzyszących. Częściej pojawiają się zaburzenia metaboliczne,prowadzące do nadciśnienia tętniczego krwi,cukrzycy,choroby niedokrwiennej serca oraz innych schorzeń układu krążenia.
WHR
Aby określić rozmieszczenie tłuszczu można zmierzyć obwód talii i bioder. Obwód taki w centymetrach mierzymy w połowie odległości między dalszym brzegiem żeber,a górnym grzebieniem kości  biodrowej. najszerszy obwód bioder ,określa się na wysokości kretarza większego kości udowej. Następnie określa stosunek obwodów talii do bioder. Otyłość visceralną :jabłko” rozpoznajemy gdy WHR jest równy lub wyższy od 0.8 u mężczyzn,u kobiet wskaźnik powinien być równy lub wyższy niż 1.0.
Główną przyczyną otyłości są skłonności genetyczne, u 70% osób otyłych przynajmniej jedno z rodziców było otyłe. W procesie powstawania otyłości jest zaangażowanych wiele genów,które wpływają na rodzaj przyjmowanych posiłków przez daną osobę i sposób wydatkowania energii.
Czynniki fizjologiczne-apetyt reguluje wielkość posiłków ich częstość skład,za całość przebiegających procesów odpowiada ośrodkowy układ nerwowy(głównie podwzgórze)na łaknienie maja wpływ neurotransmitery głównie monoamin, serotonina  dopamina i noradrenalina.
Noradrenalina zwiększa apetyt na węglowodany,serotonina działa przeciwnie. Nadmiar węglowodanów jest przekształcany w tłuszcz. Nadmiar aminokwasów  pochodnych białek,także jest przekształcany w glikogen a następnie tłuszcz.

Czynniki psychologiczne.
Otyłość można również traktować jako formę utraty kontroli nad jedzeniem. Otyłość negatywnie wpływa na jakość życia,bywa ze osoby otyłe stronią od kontaktów z innymi ludźmi bojąc się odrzucenia. Paradoksalnie otyłość może stać się sposobem na życie,wygodnym wytłumaczeniem wszystkich życiowych niepowodzeń,samo jedzenie może też stać się pocieszeniem sposobem odreagowania złości lub smutku,ale też sposobem na nudę. Typowe dla ludzi otyłych jest złudna nadzieja że wszystko w ich życiu się zmieni gdy schudną. Bywa często że otyłość jest potrzebna rodzinie. Jeden członek rodziny opiekuje się innym otyłym znajdując w tym niebagatelną przyjemność. Otyła nieatrakcyjna żona jest gwarantem dla męża stabilności związku.
Styl życia.
Otyłość powstaje wówczas, gdy dostarczamy organizmowi zbyt dużo potraw wysokoenergetycznych ,jednocześnie nie wydatkujemy tego nadmiaru  ,wykonując codzienny prawidłowo dobrany wysiłek fizyczny.

Choroby związane z otyłością.
-cukrzyca t .II
-nadciśnienie tętnicze
-hyperlipidemia
-udar mózgu
-niewydolność serca
-choroba wieńcowa serca
Dieta
oprócz zmniejszenia kaloryczności potraw,zaleca się  ograniczenie ilości tłuszczy oraz cukrów prostych. Jednocześnie zaleca się spożywanie warzyw i owoców.

Ruch
zwiększenie aktywności fizycznej obok diety jest istotnym składnikiem kuracji odchudzającej.

Leki wprowadzamy jeśli BMI jest wyższy niż 30,lub BMI jest niższy ,ale istnieją choroby związane z otyłością,bądź próby leczenia dietą i wysiłkiem fizycznym nie przynoszą rezultatu.
Orlistat(Xenical)-lek hamujący wchłanianie tłuszczu w procesie hamowania lipazy trzustkowej,lipaza jest enzymem przewodu pokarmowego .lek działa więc na przewód pokarmowy zmniejsza wchłanianie tłuszczy z przewodu pokarmowego.

Kończąc swój krótki wykład mam nadzieję że przekonałam państwa ,iż otyłość jest poważną przypadłością i warto za wczasu podjąć wysiłki związane z normalizacją masy ciała by ustrzec się szeregu schorzeń mi. cukrzycy tyt 2.

Opracowała na podstawie dostępnych materiałów
Lek med Grażyna Klenk -Jarząbek