Znamy najnowszą ‘Parszywą dwunastkę’ dodatków do żywności!
Z ponad 10 000 dodatków do żywności możemy znaleźć te mniej i bardziej szkodliwe. Istnieją obawy, że niektóre z nich mogą powodować poważne problemy zdrowotne, z zaburzeniami hormonalnymi i nowotworami włącznie. Jak się w tym odnaleźć? Mamy rozwiązanie: EWG opublikowało najnowszą listę dwunastu najbardziej szkodliwych dodatków do żywności, znaną pod nazwą ‘parszywa dwunastka’.
EWG czuwa nad żywnością
Environmental Working Group (EWG) to amerykańska organizacja ekologiczna, która specjalizuje się m.in. w badaniach z zakresu toksyczności dodatków stosowanych do żywności i edukacji społeczeństwa. Znana jest zwłaszcza z tzw. ‘parszywej dwunastki produktów spożywczych’, czyli listy produktów o najwyższej pozostałości pestycydów. EWG zaleca jednocześnie, aby konsumenci szukali ich ekologicznych odpowiedników. W listopadzie tego roku wydana została lista 12 najbardziej szkodliwych dodatków do żywności.
EWG podkreśla, że potrzebny jest większy nadzór rządowy nad dodatkami do żywności.
Parszywa dwunastka, przewodnik po dodatkach do żywności
Poniżej przedstawiamy wyodrębnione przez EWG najbardziej szkodliwe dodatki do żywności:
1. Azotany i azotyny (E 251, E 252, E 249, E 250)
Mogą wywołać mdłości, wymioty, zawroty i bóle głowy oraz nadciśnienie, a azotyn potasu nawet astmę, zapalenie nerek i problemy behawioralne. Azotany i azotyny uważane są za związki kancerogenne. W 2010 roku Międzynarodowa Agencja Światowej Organizacji Zdrowia Badań nad Rakiem oświadczyła, że spożywane azotynów i azotanów jest prawdopodobnym czynnikiem rakotwórczym dla człowieka.
Zastosowanie: produkty mięsne peklowane, wędzone i marynowane, sery twarde, półtwarde i półmiękkie, analogi serów bazujące na produktach mlecznych, marynowane śledzie i szproty.
2. Bromian potasu (E 924)
W większych ilościach powoduje mdłości, wymioty i biegunkę. Jest klasyfikowany jako związek rakotwórczy.
Bromian potasu w Unii Europejskiej nie jest dopuszczony jako dodatek do żywności.
Zastosowanie: pieczywo.
3. Propyloparaben (E 216)
U niektórych ludzi może uwalniać histaminę i w ten sposób być przyczyną alergicznych reakcji: łuszczenia i swędzenia skóry, pokrzywki, a także anafilaksji. W badaniach na szczurach z uwzględnieniem dopuszczalnego dziennego spożycia, spowodował redukcję liczby plemników i zmniejszenie ilości testosteronu.
Zastosowanie: produkty mięsne poddane obróbce cieplnej, słodycze, galaretki, ciastka, aromaty owocowe, napoje gazowane. Obecnie wycofany jako dodatek do żywności.
4. Butylohydroksyanizol BHA (E 320)
W dużych dawkach powoduje zaburzenia pracy wątroby, nerek, żołądka, tarczycy. Podejrzewany jest o możliwość wywoływania alergii. W połączeniu z dużymi ilościami witaminy C może wytwarzać wolne rodniki, które mogą uszkodzić składniki komórek, w tym DNA. Z tego powodu władze UE postanowiły w przyszłości ograniczyć stosowanie BHA. Wprowadzono również zakaz jego stosowania w żywności dla dzieci.
Zastosowanie: tłuszcze, oleje, ciasta w proszku, mleko w proszku do automatów, mięso suszone, przetworzone orzechy, produkty zbożowe poddane obróbce termicznej, susze ziemniaczane, guma do żucia, suplementy diety, koncentrat pomidorowy.
5. Butylohydroksytoluen BHT (E 321)
Może wywołać pokrzywkę, zapalenie skóry, zmęczenie, agresywne zachowanie, astmę, a spożywany w dużych ilościach nawet raka wątroby. Obserwowano również symptomy pseudo-alergiczne po BHT. Unia Europejska ograniczyła jego stosowanie z powodu efektów ubocznych. Wprowadzono zakaz jego używania w żywności dla dzieci.
Zastosowanie: tłuszcze, orzechy przetworzone, oleje, ciasta w proszku, guma do żucia, przetwory rybne, produkty zbożowe poddane obróbce termicznej, piwo i słód.
6. Galusan propylu (E310)
Kwas galusowy może powodować egzemę, astmę, problemy z żołądkiem oraz podrażnienia skóry. Istnieje podejrzenie, że substancja ta utrudnia wchłanianie żelaza. Powinny unikać go osoby uczulone na aspirynę. Jest niedopuszczalny do żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci.
Zastosowanie: tłuszcze i oleje, ciasta w proszku, mleko w proszku do automatów, zupy i buliony w proszku, sosy, mięso suszone, przetworzone orzechy, produkty zbożowe poddane wstępnej obróbce termicznej, przyprawy, susze ziemniaczane, guma do żucia.
7. Teobromina
Według EGA zalecane spożycie teobrominy jest znacznie przekroczone, co może, jak pokazały badania, negatywne wpływać na rozrodczość i rozwój. Zdaniem organizacji teobromina jest tylko jednym z przykładów ogromnej luki w dobrowolnym procesie notyfikacji GRAS FDA.
8. Sztuczne aromaty i dodatki smakowe
EWG jest zaniepokojona manipulowaniem smakiem i zapachem potraw. Firmy, które dostarczają mieszanki zapachowe do żywności są często tymi samymi firmami, które odpowiedzialne są za zapach perfum i kosmetyków. EWG oczekuje pełnego ujawnienia sztucznych dodatków zapachowych i smakowych.
9. Sztuczne barwniki (np. barwniki karmelowe E 150)
Barwniki karmelowe mogą być zanieczyszczone 4-metyloimidazolem (4-MEI) oraz furanami. Oba te związki mogą indukować powstanie guzów nowotworowych. Sztuczne barwniki są ponadto podejrzewane o wywołanie nadpobudliwości i być przyczyną chorób wątroby, żołądka oraz problemów z płodnością.
Zastosowanie: chleb słodowy (chleb z dodatkiem minimum 7 proc. ekstraktu słodowego w przeliczeniu na masę mąki), coca-cola, słodycze, lody, marmolady i inne podobne produkty owocowe łącznie z produktami niskokalorycznymi, jogurty, ocet, warzywa w occie, solance lub oleju (z wyjątkiem oliwek), kiełbasy, pasztety, burger meat, mięso do hamburgerów z dodatkiem warzyw lub przetworów zbożowych w ilości nie mniej niż 4 proc., miody pitne, piwo, Cidre bouché, whisky, napój spirytusowy zbożowy [inny niż Korn, Kornbrand albo okowita (wódka naturalna) żytnia Marque narodowa luksemburska), okowita (wódka naturalna) z wina gronowego, rum, brandy, Weinbrand, okowita (wódka naturalna) z wytłoków winogron [inne niż Tsikoudia i Tsipouro i okowita (wódka naturalna) z wytłoków Marque narodowa luksemburska], Grappa invecchiata, Bagaceira velha, Krupnik, arak, winiak, starka, koniak, aromatyzowane napoje winopochodne gronowe (z wyjątkiem bitter soda), aromatyzowane wina gronowe, Americano, wina likierowe i gatunkowe wina likierowe produkowane w specyficznych regionach.
10. Diacetyl
Obawy dotyczące dodatków spożywczych nie ograniczają się tylko do konsumentów, ale są też związane z poważnymi chorobami w miejscu pracy. Diacetyl, używany jako substancja poprawiająca smak masła, popcornu przeznaczonego do przygotowania w mikrofali, produktów mlecznych, a także toffi i klonu może wiązać się z silnymi i nieodwracalnymi zmianami w układzie oddechowym (zarostowe zapalenie oskrzelików) u pracowników.
11. Fosforany
Fosforany są jednymi z najbardziej popularnych dodatków do żywności, niestety często dodawane są do niezdrowych, wysokoprzetworzonych produktów. U osób cierpiących na przewlekłe choroby nerek, wysokie stężenie fosforanu w organizmie zwiększa ryzyko chorób serca i śmierci. Stwierdzono również związek pomiędzy wysokim poziomem fosforanów w diecie i częstotliwością występowania chorób serca u osób bez problemów nefrologicznych. W 2013 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności rozpoczął w trybie priorytetowym przewartościowanie danych dotyczących fosforanów dozwolonych jako dodatek do żywności.
Zastosowanie: m. in. sery, desery na bazie mleka, desery na bazie owoców, desery na bazie jaj, mrożone ryby, kakao, słodycze, płatki śniadaniowe, pieczywo, wypieki, napoje, produkty piekarskie, żywność funkcjonalna, napoje bezalkoholowe, wino owocowe, napoje dla sportowców, miód pitny, napoje spirytusowe z wyjątkiem whisky, aromatyzowane koktajle na bazie wina, przekąski na bazie ziemniaków, zbóż, mąki, przetworzone orzechy, mieszanki deserowe w proszku.
12. Związki glinu (np. E 541, E 521)
Dodatki zawierające aluminium, takie jak fosforan glinowo – sodowy i siarczan glinowo – sodowy, stosowane w wielu przetworzonych produktach spożywczych. Aluminium może się kumulować w naszym organizmie, a w szczególności w tkance kostnej. Dzieci, osoby starsze oraz z chorobami serca lub nerek powinny unikać produktów zawierających pochodne glinu. Zakłóca on przyswajanie wapnia i fosforu. Prawdopodobnie zwiększa też ryzyko osteoporozy, choroby Parkinsona i Alzheimera.
Zastosowanie: sery, desery na bazie mleka, desery na bazie owoców, desery na bazie jaj, mrożone ryby, kakao, słodycze, płatki śniadaniowe, pieczywo, wypieki, napoje.
Do każdego z wymienionych dwunastu dodatków do żywności EGA ma poważne zastrzeżenia, najczęściej związane z właściwościami rakotwórczymi lub wpływającymi na rozmnażanie i rozwój. Zaleca się unikania produktów zawierających powyższe dodatki. EGA podkreśla, że może to też poprawić naszą dietę, ponieważ to właśnie te najgorsze dodatki znajdują się w produktach wysokoprzetworzonych.
Autor artykułu: Justyna Piechocka